Nożyczki chirurgiczne są jednym z podstawowych narzędzi pracy chirurga. Ten typ narzędzi stosuje się do cięcia, preparowania tkanek, szwów, drutów oraz materiałów opatrunkowych.  W chirurgii istnieje kilka rodzajów nożyczek, z których każdy służy do wykonania innego typu pracy. Różnią się między sobą długością, ciężarem, szerokością ostrzy ale przede wszystkim kształtem końcówek.

Niezależnie od rodzaju i zastosowania każde nożyczki składają się z połączonych osiowo ostrzy i ostrych końcówek tnących. Zazwyczaj wykonane są z stali nierdzewnej albo tytanu które charakteryzują się całkowita odpornością na korozję oraz nie powodują u pacjentów reakcji alergicznych. Ponadto materiały te można poddawać sterylizacji oraz dezynfekcji co jest niezbędnym warunkiem do stosowania narzędzi w warunkach szpitalnych.

Nożyczki chirurgiczne  - rodzaje ze względu na kształt końcówek

Różny kształt końcówek pozwala dopasować narzędzie do rodzaju operowanej tkanki i specyfiki zabiegu. Z tego względu wyróżnia się nożyczki chirurgiczne proste, ostro ostre, nożyczki chirurgiczne proste, tępo tępe, nożyczki chirurgiczne zagięte, ostro ostre oraz nożyczki chirurgiczne zagięte, tępo tępe. Oprócz nich występują jeszcze nożyczki operacyjne proste i zagięte, ostro tępe.

Nożyczki proste w żadnym miejscu nie są zakrzywione, co można sprawdzić kładąc je na stole tak, żeby było widać górną część śrubki.

Proste, ostro-ostre


Posiadają ostre obie końcówki tnące ostre. Są niezwykle precyzyjne, dzięki czemu można stosować je nawet w przypadku cięcia tkanek o bardzo delikatnej budowie, a w tym w chirurgii okulistycznej.  Znajdują zastosowanie głównie przy preparowaniu tkanek miękkich, natomiast można używać ich również do przycinania materiałów opatrunkowych i nici chirurgicznych.

Proste, tępo-tępe


W przeciwieństwie do ostro ostrych, obie końcówki mają zaokrąglone. Z tego względu idealnie nadają się do preparowania w głąb tkanek, nawet podczas zabiegów z zakresu chirurgii naczyniowej. Z uwagi na to, że posiadają obie końcówki tępe, ich zastosowanie zmniejsza ryzyko zranienia pacjenta do minimum, co jest bardzo ważne również w chirurgii stomatologicznej.

Nożyczki zagięte, nazywane inaczej zakrzywionymi, posiadają zakrzywione końcówki tnące, ostrza, część zamykającą albo część chwytną. 

Zagięte, ostro-ostre


Nożyczki chirurgiczne zagięte, ostro ostre posiadają obie końcówki ostre, dlatego też są idealnym wyborem przy konieczności podpreparowania brzegów ran skórnych. W przypadku nożyczek zagiętych, końcówki nie dość, że są ostre, to jeszcze zakrzywione, co sprawia, że wiele wygodniej się nimi pracuje. 

Kształt narzędzi świetnie sprawdza się przy docinaniu materiałów opatrunkowych lub przy rozcinaniu bandaży. Chirurdzy często sięgają po nie również, kiedy muszą odciąć nadmiar nici chirurgicznej.

Zagięte, tępo-tępe


Nożyczki chirurgiczne zagięte, tępo tępe mają wygięte ostrza, a do tego obie końcówki tępe. To sprawia, że lekarz może nimi wygodnie preparować w głąb tkanek, podobnie jak ma to miejsce w przypadku nożyczek chirurgicznych tępo tępych, z częścią roboczą prostą. Tym na co warto zwrócić uwagę jest fakt, że nożyczek z obiema końcówkami tępymi przeważnie nie stosuje się do obcinania nadmiaru nici ani przycinania materiałów opatrunkowych.

Nożyczki chirurgiczne – rodzaje ze względu na zastosowanie

Nożyczki chirurgiczne poza podziałem ze względu na kształt końcówek klasyfikuje się także ze względu na zastosowanie. I tak wyróżniamy nożyczki narządowe, nożyczki preparacyjne, nożyczki do rozcinania bandaży, jak również nożyczki mikrochirurgiczne.

Nożyczki mikrochirurgiczne


Nożyczki mikrochirurgiczne to narzędzia cechujące się wysoką precyzją. Posiadają elementy sprężynujące końcówki. Wykorzystywane są w chirurgii oraz weterynarii.

Nożyczki preparacyjne


Nożyczki preparacyjne gwarantują precyzyjne cięcie. Służą do preparowania tkanek i przecinania delikatnych materiałów. Są wykorzystywane w klinikach, szpitalach i gabinetach ginekologicznych. Posiadają charakterystyczną budowę – składają się z części chwytnej oraz wąskich, tnących łopatek.

Nożyczki opatrunkowe


Nożyczki opatrunkowe służą do przecinania bandaży. Są wykorzystywane w szpitalach, klinikach, a także przez służby mundurowe. Gwarantują precyzyjnie cięcie opatrunków bez ryzyka skaleczenia.

Jeśli chodzi o różne rodzaje tych instrumentów, warto zwrócić uwagę na nożyczki Metzenbauma, nożyczki Nelson Metzenbaum oraz nożyczki operacyjne Mayo. Nożyczki Metzenbauma  są stosowane do precyzyjnego preparowania tkanek o delikatnej budowie, w związku z czym charakteryzują się nieco węższymi ostrzami. Natomiast nożyczki Mayo stosuje się do preparowania tkanek o budowie zwartej. Oba rodzaje nożyczek chirurgicznych dostępne zarówno w wersji prostej, jak i zagiętej. Wersja zagięta służy do wykonania cięć w głębi rany. W zależności od rodzaju wykonywanych cięć nożyczki mogą mieć końcówki wygięte w lewo lub w prawo, pod kątem 25, 45, 60, 90 lub 125 stopni. Wersja prosta nożyczek służy z kolei do wykonywania cięć blisko powierzchni rany.

Nożyczki Matzenbauma

To co charakteryzuje nożyczki Metzenbauma to bardzo delikatna budowa. Ponieważ są lekkie, bardzo dobrze leżą w dłoni. Ze względu na delikatną budowę, nie należy używać ich do cięcia twardych materiałów, co oznacza, że raczej nie nadają się do docinania materiałów opatrunkowych, ani obcinania nadmiaru nici chirurgicznych. W przypadku nieodpowiedniego użytkowania, można łatwo stępić ich ostrza. Nożyczki Metzenbauma świetnie nadają się do precyzyjnego preparowania tkanek.

Nożyczki Nelson Matzenbaum

Nożyczki Nelson swoim kształtem przypominają nożyczki Metzenbauma, natomiast są o wiele dłuższe. Ze względu na węższe ostrza, łatwo można nimi dotrzeć do trudno dostępnych miejsc, co znacznie ułatwia przeprowadzanie zabiegów. Idealnie sprawdzają się przy wykonywaniu cięć w pobliżu powierzchni rany, a także do preparowania w głąb tkanek. Podobnie jak w przypadku nożyczek Metzenbauma, nie należy używać ich do cięcia twardych materiałów. Ze względu na delikatną budowę sprawdzają się przede wszystkim do preparowania tkanek miękkich.

Nożyczki Mayo

Ich budowa przypomina budowę standardowych nożyczek chirurgicznych, tyle tylko, że mają lekko zaokrąglone końcówki. Występują zarówno w wersji prostej, jak i zagiętej, co oznacza, że można wybrać spośród nich takie, które będą nadawać się do preparowania w głąb rany, jak i do wykonywania cięć blisko powierzchni rany. Ponieważ mają dość smukłe końcówki, wykorzystuje się je do operowania tkanek miękkich o zwartej budowie.


O tym, że nożyczki chirurgiczne są niezbędne na sali operacyjnej, a także w gabinecie zabiegowym, nie trzeba przekonywać żadnego lekarza. Dzięki nim podczas zabiegu z łatwością może preparować w głąb tkanek, a także prowadzić cięcia blisko powierzchni rany. Narzędzia te znacznie ułatwiają też docinanie materiałów opatrunkowych. Chirurdzy stosują je także przy usuwaniu szwów chirurgicznych oraz przycinania nadmiaru nici chirurgicznej podczas zabiegów. Specjalistyczne nożyczki są niezbędne do przeprowadzenia operacji i zabiegów chirurgicznych.